فقط ۳۲ درصد از ایرانیان خود را مسلمان شیعه می‌دانند، حدود نیمی از جامعه ایران از دین‌داری به بی‌دینی رسیده‌اند، ۶۸ ٪ جامعه معتقد است که احکام دینی نباید معیار قانون گذاری باشد، ۵۷ درصد مخالف آموزش دینی به فرزندانش در مدارس و ۷۳ درصد مخالف حجاب اجباری است. جمعیت مسیحیان به یک میلیون نفر رسیده‌است و بیش از هفت درصد خود را زرتشتی می‌دانند. این بخشی از نتایج نظرسنجی است که دربارهٔ نگرش ایرانیان به دین توسط گروه مطالعات افکار سنجی ایرانیان (گمان) در هلند منتشر شده‌است.

طبق این نظرسنجی، مسیحیان دومین اقلیت بزرگ غیرمسلمان بعد از زرتشتی‌هادر ایران به‌شمار می‌روند. به نظر می‌رسد رشد سریع مسیحیت در ایران در سال‌های اخیر موجب نگرانی مقامات حکومت ایران و تشدید سرکوب نوکیشان شده‌است.

محمود علوی، وزیر اطلاعات ایران، پیشتر از اقدامات این وزارتخانه و همکاری با حوزه‌های علمیه برای مقابله با خطر رو به افزایش گسترش مسیحیت سخن گفته بود. آقای علوی همچنین از احضار نوکیشان خبر داده و افزوده بود «ناچار شدیم اینها [نوکیشان مسیحی] را احضار کنیم و دلیل گرایش به مسیحیت را از آنها جویا شویم.» این در حالی است که تفتیش عقاید در قانون اساسی ایران ممنوع است.

پویان تمیمی عرب، استادیار مردم‌شناسی و مطالعات دینی در دانشگاه اوترخت هلند، که به همراه عمار ملکی، استادیار علوم سیاسی در دانشگاه تیلبرگ هلند، مدیریت «گمان» را برعهده دارد، به «ماده ۱۸» می‌گوید نتایج نظرسنجی نشان می‌دهد که سکولاریزاسیون نه تنها منجر به کاهش دین داری بلکه تکثر ادیان در جامعه شده‌است. 

این در حالی است که طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی، دین رسمی کشور، مدهب شیعه دوازده امامی است و قوانین کشور باید منطبق با دین اسلام باشد.  

حکومت ایران در چهار دهه گذشته، محدودیت‌های زیادی را بر دیگر ادیان تحمیل کرده  و در بسیاری از موارد افراد متعلق به جامعه اقلیت‌های دینی و مذهبی به دلیل باورشان سرکوب شده‌اند.

۹۰درصد از ۵۰ هزار نفری که در نظرسنجی آنلاین گمان شرکت کردند، می‌گویند در ایران زندگی می‌کنند. طبق گزارش این نظرسنجی، یک و نیم درصد از شهروندان ایرانی مسیحی هستند.

طبق سرشماری و آمار رسمی ایران، حدود ۱۳۰ هزار مسیحی در ایران زندگی می‌کنند که شامل ارمنی‌ها و آشوری‌ها می‌شود. آماری غیررسمی تعداد مسیحیان به رسمیت شناخته شده در کشور یعنی ارمنی‌ها و آشوری‌ها را کمتر از این تعداد برآورد می‌کنند. این گزارش، تخمین برخی از سازمان‌های مسیحی را که تعداد نوکیشان را حدود یک میلیون نفر در ایران برآورد می‌کنند، تأیید می‌کند.

ساسان توسلی، کشیش و الهیات‌دان مقیم آمریکا، به ماده ۱۸ در مورد جمعیت یک میلیونی نوکیشان در ایران می‌گوید «نتایج این نظرسنجی تعجب آور نیست وقتی رشد کلیسا در ایران را شاهد باشیم.»

پنج سال پیش از انتشار این نظرسنجی، افشین شاهی استاد مطالعات خاورمیانه در دانشگاه برفورد در بریتانیا، در مقاله ای روند اسلام زدایی یا غیر اسلامی شدن جامعه ایران را تحلیل کرده و از جمله به علاقه جوانان ایران برای زندگی به سبک غربی و تغییر دین در ابعادی بی‌سابقه از جمله به مسیحیت و دین زرتشت پرداخته بود.

علیرغم سرکوب چهل ساله مسیحیان در ایران از جمله تعطیلی کلیساهای فارسی‌زبان، بازداشت گسترده نوکیشان و کشتن برخی از رهبران مسیحی، مسیحیت و کلیساهای خانگی رشد گسترده‌ای در ایران داشته و بارها مقامات جمهوری اسلامی در این مورد هشدار داد ه اند.

دکتر افشین شاهی، به ماده ۱۸ می‌گوید «این نظرسنجی برای کسانی جامعه ایران را مطالعه می‌کنند تعجب آور نیست. در چهار دهه گذشته، ایران شاهد تغییر اجتماعی-فرهنگی عظیمی بوده‌است. نظرسنجی نشان می‌دهد بخش مهمی از جامعه هویت خود را در اسلام شیعه که ایدئولوژی سلطه گرای حکومت است، تعریف نمی‌کند.»

وی می‌افزاید «فاصله ای که بین حکومت و مردم به وجود آمده چنان است که مقامات ایرانی و رهبر جمهوری اسلامی از تهاجم فرهنگی که بدتر از تهاجم نظامی است صحبت می‌کند.» به گفته آقای شاهی، «علی خامنه ای از «اندلسی» شدن حکومت اسلامی هشدار داده‌است.» رهبر حکومت ایران معتقد است که چند صد سال پیش، تهاجم فرهنگی موجب دوری جوانان مسلمان از عقاید اسلامی و در نتیجه موجب شد اروپاییان سرزمین‌هایی را که به دست نیروهای مسلمان تسخیر شده بود، بازپس بگیرند.

دکتر توسلی نیز در مورد سکولار شدن جامعه و تنوع ادیان می‌گوید «این نشان می‌دهد که حکومت ایران برای تحمیل اصول عقاید و ایدئولوژی خود بر جامعه شکست خورده‌است و آینده ایران  کاملاً متفاوت با گذشته خواهد بود و ایران می‌تواند با این روند سکولار شدن مبدل به فرانسه خاورمیانه شود.»

این گزارش به روز شده است. در مقاله اولیه بر اساس تحقیقات موسسه گمان، رقم بیش از یک میلیون مسیحی در ایران برآورد شده بود. پس از گفتگوهای بیشتر با پژوهشگران گمان، و با در نظر گرفتن ضریب دقیقتری از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی، این تعداد بین ۷۵۰ هزار تا ۹۵۰ هزار برآورد شده است.