گزارش‌های متعددی درباره تخریب بخش‌هایی از بیمارستان تاریخی مرسلین کرمان، علی‌رغم ثبت در فهرست آثار ملی، در رسانه‌های داخلی ایران منتشر شده است. طبق گزارش ایسنا، این بیمارستان که قدمتی صدساله و ارزش تاریخی دارد، در سال ۱۳۷۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. با این حال، تخریب بخش‌هایی از دیوارهای بیمارستان، ورود غیرمجاز افراد را تسهیل کرده و این بنای ارزشمند، که یکی از نمادهای میراث فرهنگی شهر محسوب می‌شود، در آستانه نابودی کامل قرار گرفته است. باوجود تخریب‌های اخیر، هنوز امکان نجات این بیمارستان تاریخی وجود دارد و کارشناسان میراث فرهنگی پیشنهاداتی برای حفظ و احیای آن ارائه داده‌اند.

پیشینه تاریخی بیمارستان مرسلین

بیمارستان مرسلین با هدف ارائه خدمات درمانی به مردم کرمان و مناطق اطراف آن احداث شد و از همان ابتدا به‌عنوان یکی از نخستین مراکز پزشکی مدرن در جنوب‌شرق ایران شناخته می‌شد.

نام «مرسلین» از واژه‌ای«فرستادگان» یا «میسیونرها» گرفته شده است و ارتباط این مرکز را با میسیونرهای پزشکی انگلیسی نشان می‌دهد. این بیمارستان، که در دوران قاجار توسط میسیونرها تأسیس شد، خدمات متنوعی از جمله جراحی و درمان بیماری‌های واگیردار را ارائه می‌داد. در سال ۱۲۸۲ هجری شمسی، این گروه از مظفرالدین‌شاه قاجار اجازه ساخت بیمارستان مرسلین را دریافت کردند. روایت‌هایی از تأثیر مثبت این بیمارستان بر سلامت مردم کرمان وجود دارد؛ بسیاری از بیماران در روزهای جمعه برای دریافت درمان رایگان به این بیمارستان مراجعه می‌کردند و حتی داروهایشان را بدون پرداخت هزینه دریافت می‌نمودند. این بیمارستان دارای داروخانه‌ای بود که برای اولین بار داروهای شیمیایی را در کرمان معرفی کرد.

تخریب و وضعیت کنونی بیمارستان مرسلین

بیمارستان مرسلین تا پس از جنگ جهانی دوم یعنی حدود سال ۱۳۲۵هجری شمسی به فعالیت خود ادامه داد. با تغییرات در سیستم درمانی ایران، بیمارستان مرسلین به‌تدریج از کاربری پزشکی خارج شد و به دلیل کمبود بودجه متروکه شد. باوجود ثبت بنای این بیمارستان در فهرست آثار ملی در سال ۱۳۷۵ با شماره ۱۷۶۷، طی روزهای اخیر اخباری از تخریب بخش‌هایی از آن منتشر شده که نگرانی‌هایی در میان دوستداران و فعالان میراث فرهنگی  ایجاد کرده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که قسمت زنانه بیمارستان دچار تخریب شده است. امید ابراهیمی، مدیرعامل انجمن دیده‌بان میراث و تمدن کارمانیا، اعلام کرده است که هنگام بازدید اولیه در بهمن‌ماه، هیچ اثری از تخریب وجود نداشت، اما در بازدید مجدد در ۱۴ اسفندماه، مشخص شد که بخشی از بیمارستان دچار تخریب عمدی شده است.

ریشه‌های تاریخی فعالیت‌های میسیونری و تأسیس بیمارستان‌ها

فعالیت‌های میسیونری در ایران به سال ۱۸۶۹ میلادی بازمی‌گردد. در همان سال، کشیش بروس از سوی انجمن میسیونری کلیسای لندن برای بازبینی ترجمه انجیل مارتین به اصفهان فرستاده شد. ورود او به ایران هم‌زمان با قحطی و شیوع بیماری وبا در سال‌های ۱۸۷۰-۷۱ میلادی بود. او و همسرش  فعالیت‌های امدادی گسترده‌ای از جمله تأسیس یتیم‌خانه و مدرسه صنایع‌دستی را سازمان‌دهی کردند. در نهایت، بروس موفق شد حمایت مالی برای ایجاد یک مأموریت دائمی در اصفهان جلب کند. تا سال ۱۸۹۶، هفده مبلغ مذهبی در این شهر مستقر شدند و بین سال‌های ۱۸۹۶ تا ۱۹۰۰، برخی از آن‌ها به شیراز، یزد و کرمان مهاجرت کرده و در آنجا بیمارستان‌ها و مدارس جدیدی را تأسیس کردند.

نابودی بیمارستان‌های تاریخی مسیحیان در ایران

در ۴۶ سال گذشته، بسیاری از اماکن و مؤسسات متعلق به مسیحیان، از جمله بیمارستان‌ها و کلیساها، توسط حکومت ایران مصادره یا تخریب شده‌اند. برخی از اماکن تاریخی مسیحیان، مانند کلیسای ادونتیست در تهران که نماد معماری دوره پهلوی بود، با مجوز شهرداری تخریب شد. بیمارستان ثبت ملی شده «مسیح» در کرمانشاه، که دومین بیمارستان تاریخی ایران محسوب می‌شد، نیز در خردادماه سال جاری توسط مالک آن و با استفاده از بیل مکانیکی کاملاً تخریب شد. این بیمارستان توسط میسیونرهای آمریکایی کلیسای مشایخی تأسیس شده بود.