سازمان ماده ۱۸ و ۴۱ نهاد حقوق بشری ایرانی و بین‌المللی، از جمله سازمان عفو بین‌الملل، دیدبان حقوق بشر و آرتیکل ۱۹، در نامه‌ای به شورای حقوق بشر سازمان ملل خواستار تمدید مأموریت گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران و ادامه یک سازوکار تحقیقاتی مستقل بین‌المللی برای پیگیری و گسترش کار کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل شدند.

شیرین عبادی، حقوقدان و برنده جایزه صلح نوبل، نیز از امضاکنندگان این نامه خطاب به کشورهای عضو شورای حقوق بشر سازمان ملل است که در نشست این شورا در روزهای دوشنبه و سه‌شنبه هفته جاری در ژنو، وضعیت حقوق بشر در ایران را بررسی می کنند.

در این نامه با یادآوری ادامه نقض گسترده حقوق بشر در ایران، بر لزوم تداوم تحقیقات مستقل بین‌المللی تأکید شده و آمده است: «این سازوکار باید مأموریتی گسترده داشته باشد که شامل تحقیق، جمع‌آوری و حفظ شواهد مربوط به الگوهای اخیر و جاری نقض جدی حقوق بشر و جنایات طبق قوانین بین‌المللی باشد و همچنین اقدامات لازم برای پاسخگویی را دنبال کند.»

امضاکنندگان این نامه همچنین به اهمیت فعالیت کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل اشاره کرده‌اند که در پی اعتراضات به جان‌باختن مهسا (ژینا) امینی تشکیل شد و گزارش‌های گزارشگر ویژه سازمان ملل را نیز مورد بررسی قرار داده است. کار هیئت حقیقت‌یاب بین‌المللی مستقل و گزارشگر ویژه سازمان ملل در دو سال گذشته اهمیت این دو مأموریت متمایز اما مکمل را در رسیدگی به بحران طولانی‌مدت حقوق بشر و معافیت از مجازات در جمهوری اسلامی ایران نشان داده است.

کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل در گزارشی در سال ۱۴۰۲ اعلام کرد که جمهوری اسلامی در جریان سرکوب اعتراضات سال گذشته مرتکب «جنایات علیه بشریت» شده و زندانیان متعلق به اقلیت‌های قومی، دینی و مذهبی، به‌شدت شکنجه شده‌اند.

امضاکنندگان این نامه نوشته‌اند: «کمیته حقیقت‌یاب تأیید کرده که نقض گسترده حقوق بشر و سرکوب اقلیت‌ها، زنان و معترضان در ایران همچنان ادامه دارد. مقامات ایرانی نه‌تنها به درخواست‌های عدالت و حقیقت پاسخ نداده‌اند، بلکه سرکوب قربانیان، مدافعان حقوق بشر و ناظران مستقل را شدت بخشیده‌اند.»

این نامه می‌افزاید: «سرکوب اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» بخشی از یک الگوی مداوم سرکوب حکومتی است. تبعیض علیه زنان، اقلیت‌ها و دگرباشان جنسی نه‌تنها در زمان اعتراضات، بلکه در زندگی روزمره نیز جریان دارد.»

در پایان این نامه، خطاب به اعضای شورای حقوق بشر سازمان ملل آمده است: «قربانیان و بازماندگان نقض‌های گذشته و جاری حقوق بشر و جنایات تحت قوانین بین‌المللی در ایران نیازمند یک رویکرد جامع هستند که شامل گزارش‌دهی، مداخله فوری، تحقیقات، تحلیل‌های حقوقی و شناسایی عاملان این جنایات باشد تا چشم‌اندازی واقعی برای تحقق حقوق بشر، عدالت، حقیقت و جبران خسارت در ایران فراهم شود. ما از دولت شما درخواست می‌کنیم که به این نیاز پاسخ دهد. همچنین از  شما می‌خواهیم که نقض‌های جدی و مداوم حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی ایران را به‌صورت علنی محکوم کرده و خواستار پایان فوری این اقدامات شود. علاوه بر این، از شما می‌خواهیم که از ادامه تلاش‌ها برای تحقق عدالت و احقاق حقوق مردم ایران حمایت کنید.»

مای ساتو، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران، نیز در تاریخ ۲۲ اسفند با انتشار گزارشی نسبت به نقض گسترده حقوق بشر در ایران ابراز نگرانی کرد. این گزارش بر تبعیض سیستماتیک علیه زنان و اقلیت‌ها، از نوکیشان مسیحی گرفته تا بهاییان، تأکید دارد. در این گزارش، مواردی همچون سرکوب معترضان، خشونت علیه زنان، افزایش اعدام‌ها، تبعیض جنسیتی، قوانین تبعیض‌آمیز و وضعیت نامناسب زندانیان مورد بررسی قرار گرفته است.

سازمان ماده ۱۸ بارها همراه با دیگر نهادهای حقوق بشری از فعالیت‌های گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر و کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل پشتیبانی کرده است.