وزارت خارجه آمریکا، ۱۱ فروردین ماه، گزارش سالانه وضعیت حقوق بشری در سال ۲۰۲۰ میلادی، در کشورهای مختلف از جمله ایران را، منتشر کرد.

بخشی از این گزارش براساس مطالب و گزارش‌هایی است که برخی از رسانه‌ها و نهادهای حقوق بشری از جمله سازمان ماده ۱۸ منتشر کرده، تهیه شده‌است.

گزارش وزارت خارجه آمریکا به کشتار شهروندان ایرانی در آبان ماه ۹۸ اشاره کرده و به ادامه نقض حقوق بشر شهروندان ایرانی توسط حکومت جمهوری اسلامی پرداخته و می‌نویسد که «دولت دانشجویان، روزنامه نگاران، وکلا، فعالان سیاسی، فعالان حقوق زنان، هنرمندان و اعضای متعلق به جامعه اقلیت‌های مذهبی و دینی را دستگیر و آنها را متهم به جرایم مربوط به امنیت ملی می‌کند.»

اخیراً گروهی از گزارشگران ویژه سازمان ملل در نامه ای خطاب به دولت جمهوری اسلامی نوشتند که حکومت ایران با نگاه امنیتی به عبادت مسیحیان می‌نگرد و با یورش به منازل و تجمعات، آنها را با اتهاماتی مبهم مانند «اقدام علیه امنیت ملی» راهی زندان می‌کند.

گزارشگران ویژه سازمان ملل، از دولت ایران خواسته‌اند تا در مورد مبنای حقوقی و قانونی محکومیت زندانیان مسیحی، تفسیر داد گاه‌های ایران از اتهامات مبهم «اقدام علیه امنیت ملی» و «تبلیغ علیه نظام» در محاکمات زندانیان مسیحی دقیقاً توضیح دهند و با ذکر مثال‌هایی نشان دهند چگونه این امر با استانداردهای بین‌المللی در مورد آزادی دین و باور سازگار است. دادگاه‌های ایران با چنین اتهامات مبهمی و بدون ارائه مدرک و سندی، بارها مسیحیان را روانه زندان کرده‌اند.

در گزارش وزارت خارجه آمریکا به موارد متعددی از نقض حقوق افراد متعلق به جامعه مذهبی و دینی از جمله نوکیشان مسیحی پرداخته‌است. این گزارش با استناد به سازمان ماده ۱۸، نوشته که یوهان امیدی و زمان فدایی، دو نوکیش مسیحی که به دلیل فعالیت مسالمت آمیز سال‌ها در زندان بوده‌اند، برای نوشیدن شراب در مراسم عشا ربانی، هرکدام متحمل ۸۰ ضربه شلاق شدند.

 مسیحیان در آیین دینی خود که موسوم به «عشا ربانی» بوده و بین ایرانیان به شام خداوند نیز معروف است، نان و شراب یا آب انگور می‌خورند که یادآور شام آخر عیسی مسیح با حواریون است. حکومت جمهوری اسلامی، نوکیشان مسیحی را به عنوان مسیحی به رسمیت نمی‌شناسد و نوکیشان مسیحی با اجرای این آیین دینی در مواردی با اتهام شرب خمر روبرو می‌شود که از قوانین فقهی ویژه مسلمانان است.

شکنجه

گزارش وزارت خارجه آمریکا می‌افزاید شکنجه فیزیکی و روانی در ایران رواج دارد. به عنوان نمونه، در این گزارش به نام حسین سپنتا، نوکیش زرتشتی، در زندان عادل آباد شیراز اشاره شده که طبق گزارش‌ها به شدت مورد شکنجه قرار گرفته و متهم به تبلیغ علیه نظام و اقدام علیه امنیت ملی شده‌است. گزارش وزارت خارجه افزوده «هر چند قانون اساسی ایران شکنجه به منظور اعتراف‌گیری را منع کرده‌است، شکنجه فیزیکی و روانی در ایران رواج دارد.»

شکنجه جسمی و روحی که به آن شکنجه سفید هم گفته می‌شود، امری متداول در زندان‌های ایران بوده و بسیاری از فعالان مدنی، محیط زیستی، سیاسی و اعضای متعلق به اقلیت‌های دینی و مذهبی قربانی آن بوده‌اند.

اخیراً دوازده نفر از زنان زندانی از جمله ماری محمدی، نوکیش مسیحی که به دلیل باور مسیحی متحمل حبس شده، در کتاب «شکنجه سفید» نرگس محمدی، تجربه خود از آزار و اذیت در زندان را روایت کرده‌اند.

طبق گزارشی که اخیراً در سایت ماده ۱۸ منتشر شد، سارا محمدی و همسرش همایون ژاوه که از پارکینسون رنج می‌برد، در مدت حبس خود به شدت مورد اذیت و آزار قرار گرفته‌اند. این دو نفر مجموعاً به دلیل فعالیت مسالمت آمیز مسیحی به ده سال زندان محکوم شده‌اند.

تبعیض

در گزارش وزارت خارجه آمریکا به تبعیض علیه اقلیت‌های دینی اشاره شده و آمده «مقامات دانشجویان بهایی را از تحصیلات عالی منع کرده و کسانی را که از طریق دانشگاه آنلاین شناخته نشده مؤسسه آموزش عالی بهایی تحصیل می‌کردند، مورد آزار و اذیت قرار دادند.»

ماری محمدی، فعال مدنی که بدون ارائه دلیل خاصی از ادامه تحصیل در دانشگاه محروم شده در این مورد در گفتگویی با ماده ۱۸، محرومیت از تحصیل را ابزار فشاری علیه اقلیت‌های دینی دانسته و گفته بود «قطعاً محرومیت از حقوق ذاتی و ابتدایی مانند حق تحصیل عرصه را بر اشخاص تنگ می‌کند و به عنوان اهرم فشار علیه اقلیت‌های دینی و فعالان حقوق بشر مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ به امید آنکه افراد دست از فعالیت‌ها و اعتقاداتشان بردارند. محرومیت بنده از تحصیل قطعاً به قصد اعمال فشار برای مسکوت نگاه داشتن و سرکوب باشد.»

تبعیض علیه شهروندان ابعاد مختلفی را شامل می‌شود و اخیراً قاضی در بوشهر، دستور داد فرزندخوانده زوج نوکیش مسیحی، ز آنها جدا شود. امری که موجب اعتراض ۱۲۰ نفر از حقوقدانان و فعالان مدنی قرار گرفت.

بازداشت‌های خودسرانه

بخشی از این گزارش با اشاره به ادامه بازداشت شهروندان دو تابعیتی و حصر خانگی رهبران جنبش سبز، می‌نویسد که وجود ممنوعیت بازداشت‌ها و حبس‌های خودسرانه در قانون اساسی ایران، این اقدامات در سال ۲۰۲۰ به طورمرتب ادامه یافت.

طبق گزارش سالانه ماده ۱۸، ۱۱۵ مسیحی در سال ۲۰۲۰ دستگیر شده‌اند و برخی از آنها مدت‌ها در بازداشت بسر بردند. حکومت ایران کلیساهای فارسی‌زبان را تعطیل کرده و با یورش به منازل مسیحیان و کلیساهای خانگی، آنها را مورد آزار و اذیت قرار می‌دهد.

محاکمه‌های غیرعادلانه

گزارش وزارت خارجه آمریکا به استناد ناظران بین‌المللی می‌گوید، نظام قضایی و قضات ایران، محاکماتی را انجام دادند که با استانداردهای بین‌المللی انصاف سازگار نیست. طبق این گزارش سپاه و وزارت اطلاعات در مورد پرونده‌های که در دادگاه انقلاب مورد بررسی قرار می‌گیرند.

دیده‌بان حقوق بشر، نیز دی ماه نوشت «مقامات ایران کنترل شدیدی روی فعالیت مسالمت‌آمیز اعمال کرده» و «ده‌ها مدافع حقوق بشر، وکیل، فعال، و اعضای اقلیت‌های قومی و مذهبی پس از محاکمه‌هایی نامنصفانه در حال گذراندن احکام زندان به خاطر مخالفت مسالمت‌آمیز هستند.»

برخی از نوکیشان مسیحی خبر می‌دهند در دادگاه، قاضی عوض رسیدگی به اتهامشان، دست به تفتیش عقیده می‌زند. تفتیش عقیده در قانون اساسی ایران ممنوع است. برخی از نوکیشان مسیحی نیز از انتخاب وکیل محروم شده‌اند و حتی تشکیل دادگاه بدون حضور وکیلشان صورت گرفته‌است.

وضعیت زندان

  شرایط زندان‌ها به خاطر کمبود مواد غذایی، ازدحام، آزارهای جسمی، نبود اقلام کافی بهداشتی و خدمات درمانی، بسیار دشوار است که پس از شیوع کووید-۱۹ بسیار وخیمتر شد.

این گزارش می‌نویسد سه درویش گنابادی زن که از سال ۲۰۱۸ در زندان شهر ری بازداشت شده بودند، به‌طور مرتب از دسترسی به خدمات درمانی محروم بوده‌اند و در شرایط غیر بهداشتی و غیرانسانی نگه داشته شدند.

دیده‌بان حقوق بشر که وضعیت حقوق بشر در یکصد کشور را در سال ۲۰۲۰ بررسی کرده، پیشتر نوشته بود «همزمان با دست به گریبان شدن کشور با کنترل شیوع کووید۱۹، مقامات قضایی و امنیتی ده‌ها مدافع حقوق بشر و زندانی سیاسی را از سیاست مرخصی از زندان با هدف کاهش جمعیت در زندان‌ها مستثنی کرده‌اند.»

برخی از مسیحیان زندانی همراه با هزاران زندانی دیگر برای پیشگیری از شیوع کرونا از زندان آزاد شده‌اند ولی تعدادی از این زندانیان عقیدتی همچنان در زندان‌های پرازدحام ایران بسر می‌برند.

یهودی‌ستیزی

در این گزارش آمده که در حالی که قوانین ایران یهودیان را به عنوان یک اقلیت دینی به رسمیت می‌شناسد، جامعه یهودیان ایران طبق گزارش‌ها هدف محدودیت‌ها و تبعیض‌های حکومتی قرار دارند. مقامات ایران، همچنان سابقه تاریخی هولوکاست را به پرسش می‌کشند.

حکومت ایران و رسانه‌های حکومتی به راحتی علیه اقلیت‌های دینی از جمله بهاییان و نوکیشان مسیحی سخن گفته و مطلب منتشر می‌کنند. یهودیان، زرتشتیان و مسیحیان -ارمنی‌ها و آشوری‌ها جز اقلیت‌های رسمی کشور محسوب می‌شوند. این اقلیت‌ها با تبعیض ساختاری و محرومیت‌هایی روبرو هستند ولی مانند اقلیت‌هایی که به رسمیت شناخته نشدند مانند نوکیشان مسیحی و بهاییان، هدف دائمی یورش مأموران امنیتی و احکام زندان نیستند.

فساد مالی

این گزارش به فساد مالی و عدم شفافیت در ساختار حکومت ایران پرداخته و بنیادها و شرکت‌های بسیار مرتبط با سپاه که در تجارت فعالیت دارند اشاره کرده و نوشته‌است فعالیت‌های آنها در مواقعی غیرقانونی است و این شرکت‌ها در بخش‌هایی نظیر ارتباطات، معدن و ساختمان فعالیت دارند.

بنیادهای حکومتی از جمله بنیاد مستضعفان، پس از انقلاب بسیاری از اموال و اماکن متعلق به مسیحیان از جمله بیمارستان‌های متعلق به کلیسای اسقفی در اصفهان و شیراز را تصاحب کردند.

گزارش وزارت خارجه آمریکا همچنین به ربایش افراد از جمله روح‌الله زم، نقض حقوق کارگران نوشته و افزوده حکومت ایران فرای مرزهای خود نیز حقوق بشر را نقض می‌کند، از جمله از طریق پشتیبانی نظامی از حکومت سوریه و نیروهای حزب‌الله لبنان و همچنین در عراق از طریق کمک به شبه نظامیان حامی ایران، و در یمن از طریق حمایت از شورشیان حوثی.